Događaji i priče iz muzeja

19. 05. 2016.

Izložba „Ko je soko - taj je Jugosloven“

U okviru manifestacije „Muzeji Srbije, deset dana od 10 do 10“ besplatno možete pogledati izložbu „Ko je soko - taj je Jugosloven“ u Muzeju istorije Jugoslavije, autorke Veselinke Kastratović Ristić.

Na postavci u objektu Muzej 25. maj  izloženo je više od 150 predmeta (svečane odore, sokolske haljine, kape, značke, dokumenta, razglednice, štampani materijal, program sleta, program svečane akademije, nacrti sokolskih domova) i oko 100 fotografija. Osim predmeta iz kolekcije Muzeja istorije Jugoslavije, izloženi su i predmeti iz 12 ustanova iz Srbije i pet iz privatnih kolekcija.

Izložba je podeljena u četiri celine: organizacija i članstvo; sletovi; sokolski domovi i delatnost. Iako je sokolski pokret trajao skoro jedan vek, a s prekidima traje i danas, na izložbi je predstavljen samo period od 1919. do 1941. godine. Namera autorke je bila da kombinujući istorijski i umetnički pristup, podsete na nasleđe sokola i da zainteresuju najširu publiku da se upusti u istraživanje sopstvenih i porodičnih sećanja. Cilj izložbe je predstavljanje pokreta koji je bio vrlo aktivan u mnogim sferama društvenog života (od sporta i kulture, do prosvete i građevinarstva), imao panslavistički duh i temeljio se na univerzalnim vrednostima: ljubavi prema domovini i sopstvenom narodu, čovečnosti, bratstvu, slobodi, jedinstvu i čestitosti, a u isto vreme težio je negovanju fizički zdrave i moralno jake nacije. Ova tema veoma je važna za Muzej istorije Jugoslavije jer se bavi i idejom jugoslovenstva u periodu prve Jugoslavije, odnosno kraljevine. Ideja za istraživanje proistekla je iz činjenice da neki fenomeni, koji se vezuju za socijalističku Jugoslaviju, imaju koren u ranijim periodima.

U periodu Kraljevine Jugoslavije značajnu ulogu u promovisanju integralnog jugoslovenstva upravo je imalo Sokolsko društvo Jugoslavije. Njihova kulturna i prosvetna aktivnost obuhvatila je veliki procenat stanovništva i značajno uticala na edukaciju u ruralnim oblastima zemlje. Izložba traje do 29. maja 2016. godine.

Podsetimo, Sokolski pokret nastao je u Pragu 1862. kao odgovor na pokušaje germanizacije slovenskih naroda u Austrijskoj monarhiji. Ime je dobio prema sokolu, ptici koja je u srpskoj narodnoj poeziji simbol viteštva, snage, brzine i spretnosti. Sokolske ideje slobode, bratstva, jedinstva, istrajnosti i rodoljublja prihvaćene su i izvan Češke i sokolstvo je postalo panslavistički pokret. Već 1863. formurano je sokolsko društvo u Sloveniji, 1874. hrvatsko sokolsko društvo, a 1891.  U osnovi oslobodilačka, sokolska ideja bila je stvaranje fizički spremnog, čestitog i nacionalno svesnog pojedinca koji će imati snage da odbrani nacionalne interese i svoj kulturni identitet. Očuvanje nacionalne tradicije i različitosti bilo je u skladu sa idejom sokolstvo slovenstvu – slovenstvo čovečanstvu. Pokret je radio na kulturno-prosvetnom uzdizanju i moralnom odgajanju omladine do najdostižnije savršenosti. Sokolska dostignuća, manifestacije i graditeljstvo deo su jugoslovenskog nasleđa, kao element individualnog sećanja, ali ne i kolektivnog pamćenja zajednice.