Događaji i priče iz muzeja

15. 05. 2015.

Heroji baštine u Muzeju Vojvodine

Na ovogodišnju zadatu temu Muzej Vojvodine će pred publiku istupiti sa nizom prezentacija o herojskim konzervatorsko restauratorskim zahvatima kojima je spašavano kulturno blago. Posetioci će, svih dana trajanja manifestacije u okviru stalne postavke, imati prilike da, iz foto dokumentacije, saznaju u kom stanju su pojedini predmeti donošeni u Muzej i kroz koje složene intervencije su prošli dok im nije udahnut novi muzejski život i dok nisu izloženi oku javnosti.

 

Poslednjeg dana Manifestacije, 18. maja u 20 sati publika će imati priliku da se druži sa kustosima i konzervatorima i restauratorima koji će im predstaviti kako je zaustavljeno nestajanje kulturne baštine i na kakve su probleme pri tome nailazili. na primerima Kasnoantičkog šlema iz Jarka, Rimske freske iz IV veka, Mitropolitske kočije iz XVIII veka, Zastave zemunske dobrovoljačke garde-koja se premijerno izlaže na našoj stalnoj postavci, slike Stevana Aleksića Sveti Georgije, zatim staklenih negativa fotografija dr Radivoja Simonovića i poslednji primer složene konzervacije ženskog groba broj 18 iz Čuruga.

Prezentacije će održati: Tijana Pešterac, Dragana Živković, Zorana Đorđević, Suzana Milovanović, Aleksandra Stefanov, Bogdan Šekarić i Ana Olajoš.

Tokom trajanja Evropske Noći muzeja, u subotu 16. maja posetioci će imati priliku da daju svoj glas za najvećeg heroja među šest izloženih prezentacija.

Milan Čolović i Slobodan Savić - Od nitni do šlema-

konzervacija i restauracija pozlaćenog rimskog šlema

Kada su tokom decembra 2006. godine iz sremačkog sela Hrtkovci u Muzej Vojvodine doneti maleni krčag i karton sa zalepljenim delovima nekog metalnog predmeta, niko nije mogao pretpostaviti da će oni jednog dana biti izloženi na stalnoj postavci u potpuno novoj formi. 

Posmatrajući korodirane fragmente metala i analizirajući ukrase na njima, dr Velika Dautova-Ruševljan, arheolog i tadašnji kustos Muzeja, pomislila je da bi se moglo raditi o rimskom pozlaćenom šlemu tipa Berkasovo, ali ni ona nije znala kako će izgledati nakon čišćenja i rekonstrukcije. Tadašnja uprava Muzeja, na čelu sa dr Rankom Končarom, nabavila je novac za otkup ovih predmeta, konzervaciju i rekonstrukciju.

 Za veliki poduhvat konzervacije i rekonstrukcije angažovani su stručnjaci Narodnog muzeja u Beogradu – MILAN ČOLOVIĆ, viši konzervator-tehničar, i SLOBODAN SAVIĆ, restaurator-savetnik, koji su se sa entuzijazmom prihvatili ovog posla, našavši se pred ozbiljnim izazovom...

Priča o konzervaciji i restauracija šlema iz Jarka, zajedno sa šlemom, prezentovana je u maloj izložbenoj sali Muzeja Vojvodine.

Zastava zemunske narodne garde u Vojvodovini Srpskoj iz 1848. godine

Zastava je nastala u Zemunu u vreme Srpskog narodnog pokreta 1848. godine. Uradio ju je akademski slikar Živko Petrović (1806 – 1868) iz Zemuna.

 Muzej Vojvodine je došao u posed zastave 1959. godine kada ju je otkupio od Srbislava Todorovića iz Zemuna.

Zastava je od svile i obostrano oslikana uljanim bojama. Na sredini se nalazi grb sa natpisom: „Zastava Zemunske Narodne GARDE u Vojvodovini Srbskoj ". U centru grba nalazi se beli krst na crvenom polju sa četiri ocila. Pored svakog ocila, sa bočne strane, nalaze se grbovi Srema, Banata, Bačke i Baranje. Na vrhu grba je kruna. Ivice zastave oivičene su ornamentom od crvenih, plavih i belih trouglova.

Zastava je u više navrata prošla delimičan konzervatorski tretman, ali je najpotpunija konzervacija izvršena 2006. godine. Konzervaciju je izvršio konzervator tekstila, muzejski savetnik dr Franc Curk.

Ikona Sveti Georgije Stevana Aleksića

Umetnička zbirka Muzeja Vojvodine obogaćena je akvizicijom Sveti Georgije Stevana Aleksića (1876 – 1923) iz 1907. godine. Ikona je otkupljena od novosadske porodice Ćurčić. Iako njen prvi vlasnik nije poznat, može se pretpostaviti da je ikona poručena kao slavska.

Ikonografske predstave Svetog Georgija proistekle su iz legendi o njegovom životu, stradanju i čudima. Uobičajena su dva tipa prikazivanja ovog svetitelja: stojeća figura mladog ratnika – s kopljem i štitom u rukama, i konjanik koji ubija aždaju. Motiv borbe sa aždajom se u pisanim izvorima prvi put pojavljuje u IH veku, a u likovne predstave se uvodi tek od XII veka. Popularnosti ove predstave naročito su doprineli krstaški pohodi, kada dolazi do ekspanzije kulta Sv. Georgije koji postaje prototip idealnog hrišćanskog viteza. Predstava Sv. Georgija koji ubija aždaju simboliše borbu i pobedu hrišćanskih vrednosti: pobedu hrišćanstva nad paganstvom, Boga nad Satanom, vrline nad grehom, dobra nad zlom. Dok sveti ratnik otelotvoruje sile dobra, sile zla su likovno uobličene u predstavi aždaje.

Aleksićev Sv. Georgije predstavljen je kao rimski ratnik na propetom belom konju, u momentu kada zamahnutim mačem namerava da dokrajči aždaju iz čije razjapljene čeljusti viri slomljeno koplje. U pozadini je princeza, personifikacija crkve, iza koje se vide kule zamka. Veoma zanimljiva i neuobičajena je Aleksićeva predstava antropomorfne aždaje.Po uzoru na mitološke kentaure, kojima je bio fasciniran, Aleksić je kreirao autentičnu neman – polučoveka poluaždaju. Ne koristeći kanonski poznate i prihvaćene obrasce hrišćanske i mitološke ikonografije Aleksić je kreirao originalno fantastično stvorenje. Nastala kao izraz umetničke fantazije ona implicira dublja simbolična tumačenja arhetipskih vrednosti same predstave.

Zbirka fotografija dr Radivoja Simonovića u Muzeju Vojvodine

Svojim obimom i tematskom raznolikošću Zbirka fotografija dr Radivoja Simonovića, u kojoj preovlađuju etnografski, antropološki, geomorfološki i botanički motivi, svedoči o prirodnoj i kulturnoj raznolikosti šireg južnoslovenskog prostora. Naučna i umetnička vrednost ove zbirke pobudila je interes brojnih naučnih institucija u čijim fondovima se čuvaju delovi Simonovićevog fotografskog opusa. 

Najvredniji njen deo svakako čini 15 albuma koji se čuvaju u Etnološkoj zbirci Muzeja Vojvodine. Sve fotografije iz albuma snimljene su tokom Simonovićevih brojnih planinarskih ekspedicija po Triglavu, Velebitu, Dinari, Biokovu, Prenju, Čvrsnici i Durmitoru. U albumima su, pre svega, zastupljeni snimci geomorfoloških oblika karsta i antropoloških tipova ljudi, što su ujedno bila i osnovna polja autorovih interesovanja.

Osim albuma, u Etnološkom odeljenju čuva se i više od 1.400 staklenih negativ -ploča koje svedoče o tipovima kuća, izgledu naselja i narodnim nošnjama većine etničkih zajednica panonskog kulturnog areala. Vredna kolekcija fotografija snimljena u Bačkoj, Banatu i Sremu oslikava Simonovićev doprinos planskom formiranju jedne od prvih vizuelnih evidencija o životu i kulturi Srba, Šokaca, Bunjevaca, Nemaca, Mađara i Slovaka u prvoj polovini 20. veka.

Etnološko odeljenje je 2011. godine otpočelo reviziju Zbirke dr Simonovića. Ploče su, uz pomoć saradnika Muzeja Vojvodine – akademskog slikara Branislava Markovića, digitalizovane i pripremljene za publikovanje. Zahvaljujući savremenim programima za obradu, kroz koje su prošle sve objavljene fotografije, znatno je poboljšan njihov kvalitet, i to prvenstveno u domenu tzv. dinamičkog opsega. Iz preeksponiranih – svetlih, i podeksponiranih – tamnih delova fotografije izvučeno je daleko više detalja nego što je to bilo moguće u Simonovićevo vreme (primer: fot. 1).

Pomoću odgovarajućih alata iz navedenih programa uklonjeni su tragovi štipaljki koje se služile za držanje staklenih negativa pri njihovom potapanju u razvijač i fiksir, čime je „spašen" veliki deo dragocenog originalnog materijala po rubovima, koji se nekada morao seći (primer: fot. 2).

Konzervacija i resaturacija Mitropolitske kočije iz 18.veka

Konzervacija i restauracija mitropolijske kočije iz 18 veka, izvedena je 2004. u prostoru Muzeja Vojvodine. 

Drveni delovi kabine su izrađeni kombinacijom hrastovog, jasenovog i čamovog drveta. Delovi kabine su bili oslabljeni insektofungicidnom zarazom, na spojevima razlepljeni i rasušeni. Bojeni delovi kabine mestimično su bili izbledeli i nestali. Metalni ukrasi su izvedeni u bronzi i mesingu. Postojeći ukrasi bili su veoma oštećeni, a i delimično su nedostajli.

Konzervaciju i resturaciju kabine, oslikanih površina i pozlate, izvele su Zorana Đorđević, konzervator savetnik i Dragana Živković, viši konzervator – restaurator. Sve stolarske radove uradio je Milenko Dašića, muzejski stolar. Konzervaciju i restauraciju metalnih delova izveli su Ana Olajoš, viši konzervator za metal i Jovan Dimitrijević, konzervator tehničar za metal.

Foto-dokumentaciju vodila je Milica Đukić, fotograf Muzeja Vojvodine.Deo zanatskih radova (sarački, kovački i tapetarski) urađeni su u saradnji sa radionicama, sa teritorije Vojvodine.

Nakit iz groba br. 18

Arheološki predmeti koji će biti predstavljeni na ovoj prezentaciji potiču sa lokaliteta „Stari vinogradi ", koji se nalazi u blizini naselja Čurug. 

Nalaze iz ženskog groba čine – dve naušnice, dve fibule, pojasna kopča i narukvica. Pored metalnih nalaza, u grobu je nađen i fragment koštanog češlja. Grob je otkriven u novembru 2012.godine.

Cilj prezentacije je, da se predstavi protokol primene laserskih tehnika u oblastima multidisciplinarnih, nedestruktivnih analiza metalnih predmeta, kao i u konzervatorsko-restauratorskom zahvatu. Pored standarnih postupaka zaštite arheoloških pokretnih kulturnih dobara, poseban akcenat je na mehaničkom čišćenju korozionih naslaga laserskom tehnologijom. 

Rimska freska

Restauracija rimske freske (163 fragmenta), datirane 3-4 vek, koja je nađena 2004. godine na arheološkom loklitetu Vranj u Hrtkovcima. Restauracija freske je izvršena primenom savremenih materijala i metoda, u periodu od 2005. do 2007. godine. Ovako resturirana freska predstavlja isečak iz celine jednog zida. Primenom savremenih materijala i metoda dobili smo eksponat koji je otporan na vlagu i konstrukcija mu je značajno olakšana te je lako prenosiv. Izložena je na stalnoj postavci Muzeja Vojvodine.

Konzervaciju i resturaciju uradila Dragana Živkovic, viši konzervator- resturator. Rekonstrikciju u crtezu izvela Vera Vojt, crtač - muzejski savetnik. Foto dokumentaciju uradila Milica Đukić, fotograf.

 

Izvor: Muzej Vojvodine