Događaji i priče iz muzeja

30. 10. 2020.

Spoj osiguravajuće kuće i umetnosti - "Collecting is Connecting"

Zbirka Viner kolekcije predstavlja umetnost koja odslikava duh svog vremena, okupljajući dela koja su po svojim karakteristikama ispred društvene, političke i umetničke prakse u vreme nastanka, kaže kustos Aleksandra Lazar.

Ana Knežević, Unutrašnja simetrija, 2011. Svetlosno zvučna instalacija (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

Danas kolekcija broji oko 600 umetničkih radova od preko 70 umetnika i jedna je od retkih koja nastavlja aktivno sakupljanje umetničkih dela u Srbiji.

Pre tri godine, građani Srbije imali su poseban razlog da budu ponosni – čitava zgrada centrale Viner štedišа u Beču bila je obavijena umetničkim delom Mihaela Milunovića, unuka jednog od najvećih savremenih srpskih umetnika Mila Milunovića. Njegovo delo „Vizija“ pobedilo je na konkursu velike evropske osiguravajuće kuće, a na dan kada je reprezentativna poslovna zgrada dobila umetničko odelo veličine 4000 kvadratnih metara, na 20 sprat te zgrade, u znak poštovanja tom događaju, popeli su se tadašnji šef austrijske diplomatije i sadašnji predsenik vlade Sebastijan Kurc i Ivica Dačić, koji je bio vd srpskog premijera a kasnije šef srpske diplomatije.

Đorđe Ivačković, Bez naziva, 1964. Boja na papiru kaširana na platnu (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

Na pitanje brojnih novinara kako danas vidi sudbinu pojedinca u nesigunom svetu, Milunović je odgovorio da umetnik hteo, ne hteo, obitava u grupi jer se hrani time što je prihvaćen, a uzvraća prenosom svog znanja, svojim radom i prenošenjem svojih emocija“. A, antena koja je stajala na vrhu ogromne Milunovićeve reprodukcije kao da je simbolizovala vrh jedne velike osiguravajuće kuće koja je poželela da svoj ugled dodatno osigura povezivanjem sa velikom umetničkom kolekcijom.

Mrđan Bajić, Gradsko sunce, 2011. Crtež u boji i aplikacije na ručno rađenom papiru (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

 

Mira Brtka, Ana Knežević, Ivana Ivković, Mrđan Bajić, Biljana Đurđević, Đorđe Ivačković, Mihail Milunović, Aleksandar Rafajlović... deo je dugačke linije reprezentativnih autora čija umetnička dela se nalaze u osobenoj zbirci Viner štedišа (Wiener Städtische) kolekcije za savremenu srpsku umetnost koja „živi“ od 2011. godine u Beogradu kroz projekat Viner ART, sa ambicijom da podstakne umetničku produkciju i stvaralaštvo u Srbiji. Odnosno da skrene pažnju široj javnosti na to koliko je bitna i vredna savremena srpska umetnost. Reč je o delu globalne strategije Vienna Insurance Group (VIG), u kojoj savremena umetnost predstavlja jedan od najznačajnijih aspekata društvene odgovornosti i strateških prioriteta razvoja lokalne zajednice.

Ova vredna zbirka, nažalost još uvek nema svoj stalni izložbeni prostor, ali je u stručnim krugovima i te kako poznata po svojim vrednim umetničkim eksponatima. Viner Art kolekciju čine slike, skulpture, grafike, crteži i fotografije, a jedinstvena je i po tome što obuhvata tri svetlosne instalacije, i prva je umetnička kolekcija u Srbiji koja je otpočela strateške akvizicije performansa radovima Ivane Ranisavljević, Ivane Ivković...

 

Ivana Ivković, Amuse Me, 2018-19. Ambijentalna instalacija i performans (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

 

- Zbirka Viner kolekcije predstavlja umetnost koja odslikava duh svog vremena kako u tradicionalnim tako i u proširenim medijima, okupljajući dela koja su po svojim karakteristikama ispred društvene, političke i umetničke prakse u vreme nastanka, priča kustos Aleksandra Lazar. Danas kolekcija broji oko 600 umetničkih radova od preko 70 umetnika, i jedna je od retkih koja nastavlja aktivno sakupljanje umetničkih dela u Srbiji. Prvi deo kolekcije, pod kustoskim nadzorom Slavka Timotijevića, predstavljen je publici postavkom "Collecting is Connecting" 2017. godine sa više od 300 dela savremene umetnosti 65 srpskih autora kroz četiri tematska
segmenta, i to “Vrhunska dela savremene umetnosti Srbije”, “Doživljaj prirode na razmeđi dva milenijuma”, "Glupe slike: apstrakcija u Srbiji i / ili radovi specifičnih konteksta”; i “Ana Knežević: ujedinjeni radovi kao retrospektiva” u galeriji Kuća
Legata u Beogradu.

Ciklus izložbi započinje, kako kaže Aleksandra Lazar, fotografijama verbo-voko-vizuelno-gesturalnog performansa Vladana Radovanovića izvedenog za fotoaparat 1957/58. godine, kao pionirski prvi otkup protokonceptualnog rada u Srbiji, a godina 1957. se odabira kao početak visokog modernizma, povratka apstrakcije i izlagačkih i umetničkih praksi savremenim svetskim kretanjima posle perioda socijalističke umetnosti, neposredno posle Drugog svetskog rata.

Delovanje Mire Brtke, primećuje naša sagovornica, takođe je prepoznato otkupima i izlaganjem radova iz 1964-69. kao autentičnim reprezentima strukturalizma, nastalim na osnovama analitičkog iskustva konceptualne umetnosti. Nastavlja se sa radovima Damnjanovića, Otaševića, Reljića i Neškovića, kao i grupe umetnika okupljene oko Studentskog kulturnog centra u Beogradu 19070-tih, a posebno je zanimljiva grupa šestoro autora: Marina Abramović, Era Milivojević, Gera Urkom, Neša Paripović, Zoran Popović i Raša Todosijević. Izložba

“Doživljaj prirode na početku novog milenijuma” bavi se odnosima između čoveka, društva i prirode sa radovima Nenada Bračića, Milene Ničeve Kostić, grupe diSTRUKTURA, Mrđana Bajića, Živka Grozdanića i drugih. “Glupe slike”, primećuje Aleksandra Lazar, aludiraju na istoimeni ciklus radova Žolta Kovača, ali i na fenomen apstrakcije u Srbiji, kroz radove Đorđa Ivačkovića, Radomira Damnjanovića-Damnjana, Milene Čubraković, Anite Bunčić i drugih. Prostorne i svetlosno-zvučne instalacije (prostorni crteži) Ane Knežević zatvaraju prvi krug akvizicija kolekcije i postavljaju temelje za dalje angažovanje najsavremenijom umetnošću koja se bavi vremenom i prostorom.

 

Marija Ćalić, Stern Berg, 2018, fotokolaž (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

Ovo je ujedno bilo i prvo predstavljanje Viner kolekcije domaćoj javnosti, pa je Slavko Timotijević u katalogu koji je pratio postavku zapisao da su na jednom mestu sabrana dela koja su nastala sinhrono sa svetskim umetničkim tokovima, dela koja su po svojim karakteristikama bila daleko ispred društvene, političke i umetničke prakse u vreme nastanka.

U periodu koji je usledio u saradnji sa kustoskinjom Aleksandrom Lazar i drugim saradnicima Viner štedišа kolekcija proširuje polje delovanja profilisane strategije i politike otkupa radova, ali i šire politike izlaganja i predstavljanja radova ove zbirke. Nastavljeno je upotpunjavanje kolekcije uključivanjem performansa, instalacije, digitalne, nematerijalne i transmedijalne umetnosti, VR-a, AR-a, inter- i meta-tekstualne
umetnosti, kao i inovativnih koncepata nastalih spojem umetnosti i nauke, tehnologije, ekologije i drugih delatnosti i strategija koje odslikavaju evoluciju savremenih interesovanja umetnosti i društva.

U najnovije akvizicije Viner kolekcije, tako spadaju ambijentalne instalacije Nadežde Kirćanski i Mie Ćuk, performansi Ivane Ivković, Ivane Ranisavljević, kao i radovi Đorđa Stanojevića, Veljka Vujačića i mnogih drugih.

 

Ivana Ranisavljević, Am I? iz trilogije Baustelle Balkan, 2015. Performans (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

U Viner kolekciji se od skora nalaze i instalacije Ivane Ivković

“Amuse Me”, 2018/19, “Since I met You” 2012 / 18, i “When I Went To That House of Pleasure” 2012 / 19, koje sadrže objekte, crteže,
audio instalaciju i audio zapise, a nastale su kao prostorno specifične celine. Ivana Ivković je jedna od naših najprepoznatijih umetnica na polju performansa, zapažena po osmočasovnom grupnom performansu “U njega verujemo” izvedenom u Bitef teatru 2020. kao deo trilogije započete na Oktobarskom Salonu radom “Linije, redovi, kolone” 2016. i radom “Veliki Vavilon” izvedenom u galeriji “Eugster” 2017. Ivana Ivković se bavi, pojašnjava Aleksandra Lazar, konstruktima ličnih relacija prema pitanjima identiteta i integriteta, i idejom o diskontinuitetu i kompleksnosti savremenog života na način koji anticipira i kritički beleži karakteristike savremenog drušva.

Ivana Ivković, When I Went To That House Of Pleasure, 2019. Performans (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

-Ivana Ranisavljević bavi se kolektivnim i individualnim telom i sagledavanjem konstrukcija kontrole i nasleđa putem kompleksnih, analitičnih performansa kao što je “Baustelle: Balkan Temple”, 2015-16. izvedenih na Venecijanskom bijenalu performansa, u Cirihu, Kosovu i Beogradu, koji su sada takođe u kolekciji Viner, priča Aleksandra Lazar uz napomenu:

- Ističem još samo Nadeždu Kirćanski i Miu Ćuk, koje svojim radovima proširuju polje instalacije i fotografije kroz tekst i pokret, stvarajući prostorne temoporalne ambijente gde se sukobljavaju i poništavaju konvencionalni načini čitanja ovih medija.

Ovoj kolekciji, saznajemo, predstoji pomak prema novim praksama i inovacijama, kao i širem kontekstu stvaralaštva. Nove akvizicije i istraživanje umetničkih tendencija, tvrdi naša sagovonica, biće praćene izložbenim programom, digitalizacijom kolekcije i saradnjom sa drugim institucijama u regiji i svetu. U planu je digitalizacija kompletne zbirke, čime se stvara mogućnost produbljivanja i obogaćivanja doživljaja kolekcije koja trenutno nije dostupna javnosti, i umrežavanja u kolaborativne kulturne projekte sa partnerskim organizacijama u zemlji i inostranstvu.

 

Moja fotografija sa performansa Ivane Ranisavljevic, oktobar 2020. (Fotodokumentacija Viner štediša kolekcije)

Posvećenost umetnosti Viner štedišа osiguranja potvrđuje ne samo kroz kolekcionarstvo umetničkih dela, nego i kroz brojne druge aktivnosti, kao što je sponzorstvo izložbi, kustoških projekata i drugih manifestacija. Viner štedišа osiguranje i Wiener Städtische Versicherungsverein bili su platinum sponzori velike evropske retrospektivne izložbe „Čistač“ Marine Abramović u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu 2019. godine koja je hronološki ispratila sve faze pedesetogodišnje karijere ove autorke. Zatim, međunarodnog kustoskog projekta „Šta Kustosiranje Može / Treba Da Bude?“ tokom 2018-19, premijernog performansa Ivane Ranisavljević "Antitelo Klana" 2020. kao i drugih događaja na našoj umetničkoj sceni

Tekst se može preuzeti uz navođenje autora i izvora: Borka Golubović/Press centar UNS